به گزارش باریخ نیوز به نقل از ایسنا، سال‌ها، وعده واکسن‌های درمانی سرطان با ایده آموزش سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن تومورها و جلوگیری از عود مجدد به‌طور وسوسه‌انگیزی وجود داشته است. با این حال، علی‌رغم تحقیقات و آزمایش‌های گسترده، این واکسن‌ها از لحاظ تاریخی کمتر از انتظارات عمل کرده‌اند و حتی در محیط‌های بالینی نیز قادر به تحریک یک پاسخ ایمنی قوی نبوده‌اند.
به نقل از آی‌ای، دارل اروین (Darell Irvine)، استاد بخش مهندسی بیولوژیکی و علوم مواد و مهندسی مواد و یکی از اعضای مؤسسه کُخ برای تحقیقات یکپارچه سرطان در موسسه فناوری ماساچوست می‌گوید: کارهای زیادی برای مؤثرتر کردن واکسن‌های سرطان انجام شده است.
هایپنگ لیو (Haipeng Liu)، فوق دکترای آزمایشگاه ایروین، تقریبا ۱۵ سال پیش به بررسی این مشکل پرداخت و متوجه ناتوانی واکسن‌های پپتیدی در رسیدن به غدد لنفاوی در مقادیر کافی شد که منجر به پاسخ‌های ایمنی ضعیف می‌شد و مانعی برای موفقیت واکسن‌های سرطان بود.
یک پیشرفت غیرمنتظره
اکتشاف لیو به کشف شگفت انگیزی در هنگام آزمایش نانوذرات میسلی برای تحویل پپتید منجر شد. بر خلاف انتظارات، میسل‌های کنترلی با پیوند ضعیف، پاسخ ایمنی غیرمنتظره‌ای قوی ایجاد کردند که توجه ایروین را برانگیخت. لیو به تحقیقات خود ادامه داد و نقاط بین رفتار غدد لنفاوی و تعامل آنها با آلبومین که رایج‌ترین پروتئین در خون و مایعات بافتی است را به هم متصل کرد.
این کشف باعث شد محققان واکسنی بسازند که با استفاده از دنباله‌های لیپیدی به اتصال زنجیره‌های پپتیدی به مولکول‌های آلبومین کمک می‌کند. رویکردی بی‌نظیر که به طور قابل‌توجهی پاسخ سلول‌های T را در مدل‌های موش مبتلا به اچ‌آی‌وی، سرطان پوست و سرطان دهانه رحم ۱۰ برابر بیشتر از پاسخ به پپتیدها به تنهایی افزایش داد.
در تجزیه و تحلیل‌های بعدی، پژوهشگران توانستند پاسخ‌های بزرگ‌تری ایجاد کنند. این گروه با ادغام واکسن سرطان با سلول درمانی تی کایمریک گیرنده آنتی‌ژن (CAR T)، موفقیت قابل توجهی در از بین بردن ۶۰ درصد تومورهای جامد در موش نشان دادند که موفقیت بی‌سابقه‌ای برای درمان با سلول‌های تی کایمریک گیرنده آنتی‌ژن در درمان سرطان‌های خون مانند لوسمی تا آن زمان بود.
از آزمایشگاه تا شگفتی واقعی
با این اکتشافات پیشگامانه، ایروین و تیمش شرکت الیسیو تراپیتیکس (Elicio Therapeutics) را در سال ۲۰۱۶ تأسیس کردند و قصد داشتند واکسن خود را از آزمایش‌های روی میز آزمایشگاه به یک درمان آماده برای بیمار تعمیم دهند. این واکسن که اکنون ELI-002 نام دارد، یک پلت‌فرم مبتنی بر آلبومین است که پپتیدهای مرتبط با لیپید را با یک ادجوانت ایمنی ترکیب می‌کند و نیاز به سلول‌های تی کایمریک گیرنده آنتی‌ژن را از بین می‌برد.
الیسیو یک کارآزمایی بالینی با نام AMPLIFY-201 را در سال ۲۰۲۱ آغاز کرد و سرطان‌هایی را با جهش در ژن کِی‌رَس، به ویژه بر روی آدنوکارسینوم مجرای پانکراس (PDAC) هدف قرار داد. این سرطان که به تهاجمی بودن و گزینه‌های درمانی محدود شناخته شده است، چالش مهمی بود. با این حال، ELI-002 با هدف قرار دادن همزمان هفت نوع کِی‌رَس (KRAS)، که بخش قابل توجهی از موارد آدنوکارسینوم مجرای پانکراس را پوشش می‌دهد، نتایج امیدوار کننده‌ای داشت.
در سال ۲۰۲۴، این گروه نتایج کارآزمایی بالینی فاز یک را در مجله Nature Medicine منتشر کرد که نوری از امید را برای واکسن درمانی سرطان ارائه کرد که می‌تواند به خوبی کار کند.
در میان ۲۵ بیمار در کارآزمایی، ۸۴ درصد افزایش قابل توجهی در سلول‌های T ضد تومور نشان دادند که ۲۴ درصد نشانگرهای زیستی خون باقیمانده تومور در آنها از بین رفت. بیمارانی که پاسخ ایمنی قوی داشتند، ۸۶ درصد کاهش خطر پیشرفت یا مرگ از سرطان را تجربه کردند که به پتانسیل واکسن برای جلوگیری از عود سرطان اشاره دارد.
