باریخ نیوز : ماهواره‌ی سای‌ست(Scisat) تغییرات جو را ردیابی می‌کند و می‌تواند بازیابی ازن را در یک جهان در حال گرم شدن به تاخیر بیاندازد.
قرار بود این ماهواره تنها دو سال دوام بیاورد. اما پس از ۲۰ سال هنوز سالم است.
سای‌ست کانادا در برهه‌ای حساس از تاریخ بشر، تمام انتظارات از طول عمرش را نادیده می‌گیرد و همچنان به ردیابی اثرات تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت‌های انسان کمک می‌کند. این ماهواره در طول عمر طولانی خود در حالی که بیستمین سالگرد پرتابش در روز ۱۲ اوت بوده است، داده‌های ثابتی را برای کمک به ما در التیام جو زمین فراهم کرده است.
مارکوس دژمک(Marcus Dejmek)، سرپرست این برنامه می‌گوید: سه چیز به آژانس فضایی کانادا اجازه داده که ماهواره خود را برای مدتی طولانی زنده نگه دارد. اول اینکه ماهواره به سوخت کمی نیاز دارد تا در مدار خود ثابت بماند. داده‌های آن به طور مداوم بهینه‌سازی می‌شوند تا گازها و مواد شیمیایی بیشتری را حتی با ابزارهای قدیمی ردیابی کنند. در نهایت، یک ماهواره سالم با به‌روزرسانی‌های مداوم امکان ادامه دادن فعالیت و دریافت داده را فراهم می‌کند.
دژمک تاکید کرد: همچنین باید بگویم که وجود یک گروه اختصاصی از کارکنان که بر سخت افزارهای فضاپیما در طول زمان کار می‌کنند این امکان را فراهم می‌کند. ماهواره‌ها درست مانند یک ماشین، نیاز به سرویس دارند، اما به جای تعویض روغن، بر روی سای‌ست باید به روزرسانی‌های نرم افزاری و تنظیمات سخت‌افزاری انجام شود. کارکنان در خط مقدم موفقیت هستند.
سای‌ست با قیمت ۶۳ میلیون دلار کانادا در سال ۲۰۰۳ توسعه داده شد.
ناسا آن را به صورت رایگان توسط موشک پگاسوس(Pegasus) که توسط شرکت نورثروپ گرومن ساخته شده بود، به فضا فرستاد.
این پرواز در ازای کمک‌های رباتیک کانادا به برنامه‌ی شاتل فضایی و ایستگاه فضایی بین المللی انجام شد که هزینه صندلی‌های علمی و فضانوردان را پرداخت می‌کند.
این ماهواره کوچک از دو ابزار علمی برای شناسایی گازها و ذرات موجود در جو زمین استفاده می‌کند. سای‌ست تحت رهبری علمی ائتلافی از دانشگاه‌های کانادا، فرسایش لایه‌ی محافظ ازُن سیاره ما را به دقت بررسی می‌کند. این لایه تابش مضر خورشید را قبل از رسیدن پرتوها به سطح زمین مسدود می‌کند.
از جمله دستاوردهای سای‌ست، یافتن آلاینده‌هایی در جو است که پیش از این هرگز از فضا مشاهده نشده بودند. به عنوان مثال گاز مبرد به نام HCFC-۱۴۲b که برای جایگزینی کلروفلوئوروکربن‌ها استفاده شد. کلروفلوروکربن‌ها تا اواخر دهه ۱۹۸۰ یک محصول رایج در مبردها، فوم‌ها، اسپری‌های آئروسل و حلال‌ها بودند. مواد فرساینده ازن امروزه پس از پروتکل مونترال در سال ۱۹۸۷ رایج نیستند. کشورهایی که آن پروتکل را امضا کردند به تدریج این مواد را حذف کردند.
سای‌ست همچنین آلاینده‌های جوی مانند دوده و سایر ذرات ناشی از آتش سوزی جنگل‌ها را ردیابی می‌کند. امسال بدترین سال ثبت شده در کانادا در آتش‌سوزی‌های جنگلی بوده است. داده‌های فدرال کانادا نشان می‌دهد که بخشی از کشور با اندازه‌ای مشابه کشور یونان سوخته است. ۵۱۰۰۰ مایل مربع، ۱۳.۳ میلیون هکتار که تقریبا هفت برابر میانگین سالانه‌ی آتش‌سوزی در کانادا در دهه‌ی گذشته است.
از آنجایی که هنوز در ماه اوت هستیم، این فصل تمام نشده است. در این ماه، آتش سوزی شدید جنگلی در مناطق شمال غربی باعث تخلیه شهر یلونایف شد. مجموعه دیگری از آتش‌سوزی‌های کبک در ماه ژوئن دود غلیظی ایجاد کرد که باعث ایجاد آسمان زرد رنگ بر فراز شهر نیویورک شد. این توده‌ی دود حتی از طریق اقیانوس به اروپا نیز منتقل شد.
دژماک در مورد سای‌ست می‌گوید: مشخص شده است که باید نگرانی فزاینده‌ای وجود داشته باشد که آتش سوزی‌های شدیدتر و شدیدتر لایه اوزون را فرسایش می‌دهند، و بنابراین داده‌های این ماموریت می‌توانند بازیابی ازن را در جهانِ در حال گرم شدن به تاخیر بیندازند.
سای‌ست نه تنها آلاینده‌ها را ردیابی می‌کند، بلکه می‌تواند به ترسیم آنها براساس ارتفاع کمک کند. ابزارهای سای‌ست همچنین طیف نور خورشید را که در جو می‌تابد ثبت می‌کنند. این فرآیند به دانشمندان اجازه می‌دهد تا عناصر شیمیایی موجود در هوا را تجزیه و تحلیل کنند.
این تمام کاری نیست که سای‌ست اخیرا انجام داده است. در نشریه ساینس، دانشمندان بخار آب را در استراتوسفر ناشی از فوران عظیم آتشفشان تونگا در سال ۲۰۲۲ ردیابی کردند. دژماک گفت که این ماهواره از زمان پرتاب خود تاکنون دستکم به انتشار ۷۰ مقاله اثرگذار کمک کرده است. براساس بودجه فعلی، حتی پس از پایان ماموریت آن تا سال ۲۰۲۴، داده‌ها همچنان مفید خواهند بود.
در حالی که کانادا هنوز جانشین مستقیمی برای سای‌ست نمی‌سازد، این کشور در مراحل اولیه‌ی توسعه وایلدفایرست(WildFireSat) است که برای ردیابی آتش‌های فعال و هشدار دادن به زمین در اسرع وقت بهینه‌سازی شده است.
سای‌ست ۲۰ ساله همچنین موضوعی را مطرح می‌کند که در محافل ناسا و آژانس فضایی اروپا نیز مورد بحث قرار گرفته است و آن اطمینان از این است که ماموریت‌های جدیدی برای جایگزینی یا ارتقای ماهواره‌هایی که در نهایت قدیمی می‌شوند انجام شود.
کارن ژرمن(Karen Germain) مدیر بخش علوم زمین از ناسا در یک رویداد تغییر آب و هوایی که پخش مستقیم آن در روز ۲۰ ژوئیه پخش شد، درباره اهمیت حفظ انواع ماموریت‌ها در فضا صحبت کرد.
منبع : ایسنا
