به نظر می رسد نتایج اولیه انتخابات روز پنج شنبه در پاکستان نشان می دهد که نامزدهای مستقل وابسته به حزب تحریک انصاف پاکستان (PTI) با وجود بی نظمی های بی شماری که تا روز رای گیری ادامه داشت، شانس کسب تعداد زیادی از کرسی های مجلس را دارند. برگزارکنندگان این انتخابات در کشوری که بسیاری از رأی دهندگان سواد خواندن ندارند استفاده از علامت مخصوص حزب تحریک انصاف در برگه های رای را ممنوع اعلام کرده و تعلیق شبکه های تلفن همراه در سراسر کشور در روز پنجشنبه مقامات حزب را از اطلاع دادن به هواداران در مورد نامزد مستقل مورد نظر خود برای هر حوزه منع کرد. البته مقامات پاکستانی قطع عامدانه اینترنت را رد می کنند.
در کنار همه اینها، انتشار نظرسنجی درباره محبوبیت این حزب ممنوع شد و حزب تحریک انصاف شکایت کرد که عوامل آنها از نظارت بر مراکز رأی گیری منع شده اند. زلفی بخاری، وزیر دولت سابق خان، به تایم می گوید: «میزان تقلب در حال انجام فراتر از مضحک است.»
با این حال، زمانی که انتشار قطره چکانی نتایج در نهایت با تاخیر مشکوک ده ساعته آغاز شد، حزب تحریک انصاف با حزب مسلم لیگ نواز پاکستان (PML-N) دوشادوش هم حرکت می کردند. حزب مردم پاکستان به رهبری بلاول بوتو زرداری پسر بی نظیر بوتو نخست وزیر سابق ترور شده در جایگاه سوم قرار دارد.
نواز شریف کاندیدای مطلوب ارتش قدرتمند پاکستان است و همین ساختار نظامی اخیراً به این مرد 74 ساله اجازه داده است که از تبعید در بریتانیا بازگردد، محکومیت وی به فساد اداری و ممنوعیت مادام العمر او از حضور در عرصه سیاست لغو شد. در حالی که موانع یک به یک و سریع از پیش پای شریف برداشته شد همین موانع یک به یک در مقابل عمران خان علم شدند.
مایا تودور، دانشیار دولت و سیاست عمومی در دانشگاه آکسفورد می‌گوید: «هیچ‌کس بدون حمایت ضمنی ارتش در پاکستان نمی تواند حکومت کند. آنچه که این بار متفاوت است این است که ارتش چگونه آشکارا حزب عمران خان را هدف قرار می دهد. آنها از حمایت مردمی برخوردار هستند و البته در استفاده از فناوری به سود خود هم هوشمند هستند.
با این حال، حتی اگر حزب تحریک انصاف کرسی های متعدد در مجلس را به خود اختصاص دهد، موانع زیادی برای تشکیل دولت باقی می ماند.
از آنجایی که کاندیداهای این حزب به عنوان مستقل در انتخابات شرکت کردند، هیچ الزامی برای آنها وجود ندارد که در امتداد خطوط حزبی برای انتصابات کلیدی رای دهند و این امر احتمال جدایی اجباری را افزایش می دهد. علاوه بر این، حزب تحریک انصاف واجد شرایط دریافت سهم خود از 70 «کرسی رزرو شده» مجلس ملی برای زنان و اقلیت‌هایی است که بر اساس نسبت آرای کلی یک حزب تقسیم می‌شوند. اما مهم ترین واقعیت این است که عمران خان، 71 ساله، در زندان باقی می‌ماند . حتی قبل از رأی گیری، شایعات گسترده ای مبنی بر توافق تقسیم قدرت بین دو حزب دیگر یعنی شریف و زرداری که در آن شریف به عنوان نخست وزیر و زرداری به عنوان رئیس جمهور خدمت کند وجود داشت. اکنون نیز ائتلاف بین این دو محتمل ترین نتیجه است.
با این حال، نقطه قوت نمایش حزب تحریک انصاف، خجالت زده کردن ارتش پاکستان است که قبلاً از عمران خان، قبل از پیروزی در انتخابات 2018، حمایت می کرد. با این حال، ژنرال ها به طرز چشمگیری با کاپیتان سابق ملی کریکت درگیر شدند و در آوریل 2022 با رای عدم اعتماد او را برکنار کردند. از آن زمان، عمران خان از یک سوء قصد جان سالم به در برده و سونامی بیش از 180 چالش قانونی را پشت سر گذاشته است. او تنها در هفته‌های اخیر مجموعاً به اتهام فساد مالی، افشای اسرار دولتی و ازدواج «غیر اسلامی» به 31 سال زندان محکوم شد.
با این حال محبوبیت او تا پیش از رای گیری همچنان بالا بود، به ویژه در میان پاکستانی های جوان، رای دهندگان 18 تا 35 ساله که 45 درصد از حدود 130 میلیون رای دهنده را تشکیل می دادند.
مایکل کوگلمن، مدیر مؤسسه آسیای جنوبی در مرکز ویلسون می‌گوید: «بسیار واضح است که ارتش از وضعیت به وجود آمده عصبی است و حالا نتیجه فراتر از انتظار این انتخابات هم ضربه بزرگی به ارتش است.
افکار عمومی و طبقه سیاسی پاکستان اکنون در انتظار نتایج کامل انتخابات است. پاکستان به عنوان کشور 240 میلیونی مجهز به سلاح هسته‌ای نمی‌تواند از عهده خلاء قدرت برآید. پاکستانی ها از بالاترین تورم آسیا رنج می برند که در دسامبر به 29.7 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رسید.
پاکستان همچنین با وضعیت امنیتی نه چندان مساعدی در مرزهای خود مواجه است. علیرغم روابط تاریخی قوی با طالبان افغانستان، اسلام آباد اخیراً بر سر حملات تروریستی برون مرزی و اخراج صدها هزار پناهجوی افغان که بسیاری از آنها ده ها سال در داخل این کشور زندگی کرده اند، با کابل درگیر شده است. در ماه گذشته، پاکستان و ایران حملات هوایی را به پایگاه های شبه نظامیان در خاک یکدیگر رد و بدل کردند. علاوه بر این، اسلام آباد اخیراً هند را به اجرای یک نقشه ترور در داخل قلمرو خود متهم کرد و روابط با هند به عنوان دشمن تاریخی خود در شرق را بیش از پیش متشنج کرد.
با فرض اینکه ارتش پاکستان همچنان به دنبال هدف خود برای پایان دادن به فعالیت حزب تحریک انصاف از قدرت است، این سوال باقی می ماند که حامیان تحریک انصاف چگونه به سلب حق رای خود واکنش نشان خواهند داد، آنهم در شرایطی که پاکستان با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کند.
کوگلمن می‌گوید: «ارتش از دولت بعدی می‌خواهد که بر بهبود اقتصادی تمرکز کند و به وضوح امیدوار است که بتواند غول جادو عمران خان را با نگه داشتن او برای چند سال در زندان به شیشه بازگرداند. اما چالش‌ها فقط رشد خواهند کرد.»
