برجام در بن بست؟
آینده نگری دکتر مهدی مطهر نیا از رفتن طرفین به سوی پلن B
بلومبرگ: زمان طرح «ب» در برابر ایران فرا رسیده است
باریخ نیوز- احیای برجام یا همان توافق هسته ای طی ماه ها و شاید هم سال های گذشته در دستور کار دولت های پیشین و فعلی ایران قرار گرفته و در هر دولتی یک تی مذاکره کننده و با دستور کار مشخص وارد عرصه مذاکرات شده است.اما تا کنون تلاش‌ها در جهت رسیدن به توافق نتیجه نداده است و طرفین سعی می کنند آنطور که خود می خواهند مذاکرات را پیش برده و به نتیجه مطلوب خودشان رهنمون سازند و در نهایت اعلام توافق کنند. گرچه تا کنون در مقاطع مختلفی طرفین در استانه توافق قرار داشته اند اما بغضا اختلاف نظرها و اعلام مواضعی از طرفین باعث شده تا همه چیزدر هاله ای از ابهام قرار گیرد. به عنوان مثال در اواخر دولت گذشته که دکتر سید عباس عراقچی ریاست تیم مذاکره کننده را بر عهده داشت توانست مذاکرات را فرسایشی وین را به نحو مطلوبی پیش ببرد و به گفته حسن روحانی رئیس جمور پیشین اگردستوری برای توافق به عراقچی داده می‌شد ؛ شرایط آتقدر مساعد و فراهم بود که وی نیم ساعته با طرفین دیگر برجام مجددا توافق می کرد. اما مذاکرات در همان دور ششم مسکوت باقی ماند تا با تغییر دولت این بار تیم مذاکره کننده دولت رئیسی به ریاست علی باقری مذاکرات را ادامه دهند. البته در این دولت نیز شرایط به نحوی پیش رفت که طرفین گفتند هیچ وقت تا این اندازه به توافق نزدیک نبودیم و کار به پاسخ های ایران و آمریکا به یکدیگرماند. اما پاسخ آخرین ایران به آمریکا موجب شد تا آنها عقب نشینی کنند و پاسخ ایران را غیر سازنده بخوانند. همین مساله نیز موجب گردید تا طی چند روز اخیر مجددا تحریم‌هایی از سوی آمریکا بر ایران تحمیل گردد. باید دید طرفین در نهایت چه تصمیماتی اتخاذ خواهند کرد.
*آینده نگری از برجام
چندی پیش بود که در راستای بررسی احتمالات پیرامون برجام از پلنB طرفین نیز به عنوان راهکار احتمالی برای جایگزینی توافق سخن به میان آمد و هر کسی از ظن خود به اظهار نظر پرداخت. هر چند که در همان زمان عده ای معتقد بودند که طرفین به توافق خواهند رسید اما مهدی مطهرنیا آینده پژوه سیاسی بر این باور بود که طرفین باید به سمت پلن «ب» بروند. چنانکه وی در 5 مردادماه در گفت و گویی با خبرگزاری ایسنا گفته بود« به زودی باید برنامه «ب» از سوی هر کدام از طرف‌های برجامی (ایران و آمریکا) نسبت به دیگری روی میز قرار گیرد. او در عین حال می‌گویدهر کدام سعی دارند فضا را کنترل کنند و مرگ برجام را اعلام نکنند. مطهرنیا چهار سناریو «کیش و مات»، «فرمان»، «لبه مقاومت شکننده» و «آفتاب شتا (زمستان)» را در رابطه با موضوع ایران و آمریکا به ویژه بحث برجام برشمرد و گفت: از ترکیب این چهار سناریو دو سناریوی تلفیقی ایجاد می‌شود. این کارشناس مسایل بین‌الملل در پاسخ به اینکه شما فکر می کنید ایران و آمریکا برای برنامه «ب» آماده‌اند؟ خاطرنشان کرد: معتقدم به زودی باید برنامه «ب» از سوی هر کدام از طرف‌های برجامی (ایران و آمریکا) نسبت به دیگری روی میز قرار گیرد، اگر چه هر کدام سعی دارند فضا را کنترل کنند، اما فرصت برای به نتیجه رساندن مذاکرات احیای برجام کوتاه است. به نظر من آمریکا مهلت این کار را تا مهرماه قرار داده است اما به نظر می‌آید ایران به اسفندماه می‌اندیشد. وی افزود: ظواهر امر نشان می‌دهد که برنامه «ب»آمریکا از مدت‌ها پیش جریان پیدا کرده است؛ محاصره منطقه‌ای ایران با فرماندهی اسراییل و پشتیبانی اعراب در حال شکل گرفتن است، اگرچه از سوی اعراب به ویژه عربستان لبخندهایی به سمت تهران روانه شده است، اما در عمل آمریکا وارد رهبری حرکتی شده است که تهران را در محاصره منطقه‌ای و فضاسازی رسانه‌ای برای برخوردهای بیشتر قرار دهد. مطهرنیا گفت: برنامه «ب» تهران هم متوجه گرایش به شرق است گرچه آقای امیرعبداللهیان اعلام کرده است که سیاست مان هم شرقی و هم غربی است. این استاد دانشگاه تاکید کرد: به هر تقدیر هیچ کدام از طرف‌ها نمی‌خواهند مهر ننگ اعدام برجام بر پیشانی‌شان بنشیند، اگر این امر صورت گیرد سناریوی مرگ سقراط پیش می‌آید. برای همین هیچ کدام پایان مذاکرات را به راحتی اعلام نمی‌کنند اما در عمل هم می‌دانیم که مذاکره برای احیای برجام به طوری که به نتیجه منجر شود، انجام نمی‌شود.
*زمان طرح ب در برابر ایران
روز سه شنبه بود که خبرگزاری بلومبرگ در یادداشتی با اشاره به بن بست اخیر در مذاکرات احیای برجام با ایران و احتال به تاخیر افتادن ادامه این مذاکراتتا پایان انتخبات میان دوره‌ای آمریکا در ماه نوانبر؛ تاخیر در مذاکرات را خطرناک ارزیابی کرد و با بررسی جوانب مختلف نوشت که چه با توافق و چه بدون آن واشنگتن باید مجموعه ای از اقدام های مشابه را برای مهار تهدید ایران در پیش گیرد. این مطلب با عنوان دیدگاهی از سر دبیران در ادامه آورده است: مذاکرات پر پیچ و خم برای احیای توافق هسته ای 2015 با ابران به بن بست دیگری رسیده است. هر چند که ممکن است هنوز توافق به طور کامل غیر ممکن نشده باشد اما ایالات متحده باید طوری رفتار کند که انگار دیگر توافقی در کار نخواهد بود.
